Κυριακή 5 Σεπτεμβρίου 1965-Ημερολόγιο αποστασίας
Στις 8 το βράδυ ο αρχηγός της ΕΡΕ Παναγιώτης Κανελλόπουλος ανεβαίνει στο Καστρί, στο σπίτι του Γεωργίου Παπανδρέου. Η επίσκεψη κρατά 45 λεπτά και αφορά τις τελευταίες εξελίξεις. Είναι φανερό ότι οι δύο ηγέτες προσπαθούν να βρουν μία λύση στο πολιτικό αδιέξοδο στο οποίο έχει περιέλθει. Και οι δύο θέλουν να αφήσουν έξω από το παιχνίδι τα δύο αγκάθια που υπάρχουν. Το Παλάτι και τους Αποστάτες οι οποίοι με 36 βουλευτές έχουν γίνει ήδη το τρίτο κόμμα στη Βουλή. Και οι δύο όμως παίζουν ρυθμιστικό ρόλο στα πράγματα.
Τη δεδομένη στιγμή η συνάντηση των δύο δεν φέρνει αποτέλεσμα. Αργότερα όμως, λίγο πριν την ώρα μηδέν θα ομονοήσουν. Θα είναι όμως αργά. Το σενάριο δικτατορία θα έχει ήδη μπει σε εφαρμογή.
Τρίτη 31 Αυγούστου 1965-Ημερολόγιο αποστασίας
Το μακρύ… καυτό καλοκαίρι του 1965 κλείνει με μια θεαματική κίνηση του βασιλιά Κωνσταντίνου. Καλεί στα Ανάκτορα το Συμβούλιο Στέμματος. Μαζεύει δηλαδή τους πολιτικούς που έχουν γίνει πρωθυπουργοί ή είναι αρχηγοί κομμάτων για να βρεθεί λύση στο πρόβλημα που αυτός δημιούργησε όταν εξώθησε τον εκλεγμένο πρωθυπουργό Γεώργιο Παπανδρέου σε παραίτηση.
Ο Κωνσταντίνος παρασκηνιακά πιέζει κι άλλους βουλευτές της ΕΚ να εγκαταλείψουν τον Παπανδρέου για να βρεθεί επιτέλους μια κυβέρνηση αποστατών που θα μπορέσει να πάρει ψήφο εμπιστοσύνης για να υπάρξει κυβέρνηση από το χώρο της ΕΚ και να τηρηθούν τα προσχήματα. Ακόμη δεν θέλει εκλογές. Κι αυτό επειδή ξέρει ότι ο λαός όχι μόνο θα ξαναδώσει τη πλειοψηφία στον Παπανδρέου, αλλά και θα τιμωρήσει τους αποστάτες.
Στο προσκήνιο φυσικά τα πράγματα είναι διαφορετικά. Μόνο που στο Συμβούλιο Στέμματος λίγο έλειψε να έρθουν τα πάνω κάτω. Η κατάσταση να ξεφύγει από τον έλεγχο.
Ο αρχηγός της ΕΡΕ Παναγιώτης Κανελλόπουλος δέχτηκε, αρχικά, τη πρόταση του Γεωργίου Παπανδρέου να ηγηθεί κυβέρνησης που θα οδηγούσε τη χώρα σε εκλογές. Ο Κωνσταντίνος τα έχασε. Ο Κανελλόπουλος από την πλευρά του δεν έκανε τίποτε άλλο από αυτό που ήθελε ο ίδιος, αλλά κι οι περισσότεροι βουλευτές του κόμματός του. Οι τελευταίες εξελίξεις τους είχαν μετατρέψει σε θεατές και άβουλα όντα που ήσαν υποχρεωμένα να ακολουθούν τις επιθυμίες του Κωνσταντίνου ο οποίος τους υποχρέωνε να ψηφίζουν τους μέχρι χθες κομματικούς τους αντιπάλους χωρίς κανένα όφελος. Αντίθετα οι αντίπαλοί τους γινόντουσαν μέλη της κυβερνήσεως, έπαιρναν υπουργεία κι αρκετά χρήματα υπογείως, όπως έλεγαν οι… κακές γλώσσες.
Ο Κωνσταντίνος και οι σύμβουλοί του προσπάθησαν να μεταπείσουν τον Κανελλόπουλο ο οποίος αφού δεν μπορούσε να κάνει διαφορετικά έβαλε τέτοιους όρους στον Παπανδρέου (διάλυση της Νεολαίας Λαμπράκη, περιορισμός της συνεργασίας με την Αριστερά κ.ά) που ήταν δεδομένο να μην προχωρήσει η συνεργασία.
Το Παλάτι πλέον μπορούσε να βάλει σε εφαρμογή το επόμενο σχέδιό του που ήταν μια κυβέρνηση του Στέφανου Στεφανόπουλου. Στην αντίθετη περίπτωση η τελευταία λύση για την αποτροπή της πρωθυπουργοποίησης Παπανδρέου θα ήταν η δικτατορία.
Σάββατο 28 Αυγούστου 1965-Ημερολόγιο αποστασίας
Η κυβέρνηση Τσιριμώκου δεν καταφέρνει να πάρει ψήφο εμπιστοσύνης στη Βουλή. Με 159 κατά και 135 υπέρ καταψηφίζεται, ενώ πέντε από τους βουλευτές των Προοδευτικών και ο Αχιλλέας Καραμανλής της ΕΡΕ απείχαν της ψηφοφορίας.
Εναντίον της κυβέρνησης ψήφισαν:
• 134 της ΕΚ
• 22 της ΕΔΑ
• 3 των Προοδευτικών
Υπέρ ψήφισαν
• 98 της ΕΡΕ
• 37 αποστάτες
Πέρα όμως από τη μάχη των αριθμών η δύναμη της ΕΚ μειώνεται διαρκώς. Τον Ηλία Τσιριμώκο ακολούθησαν 11 ακόμη βουλευτές αυξάνοντας από 26 σε 37 τους αποστάτες καθιστώντας τους 3η κοινοβουλευτική δύναμη.
Ο Αχιλλέας Καραμανλής δεν έδωσε ψήφο εμπιστοσύνης στη κυβέρνηση επειδή ο Ηλίας Τσιριμώκος είχε πρωτοστατήσει σε πόλεμο λάσπης κατά του αδελφού του Κωνσταντίνου Καραμανλή με αφορμή συμφωνίες της ΔΕΗ όταν η ΕΡΕ ήταν στην εξουσία.
Μετά τις εξελίξεις αυτές ο Κωνσταντίνος συγκαλεί το Συμβούλιο Στέμματος στο οποίο μετέχουν πρώην πρωθυπουργοί.
Πέμπτη 26 Αυγούστου 1965-Ημερολόγιο αποστασίας
Ενώ η κυβέρνηση Τσιριμώκου συνεχίζει τη μάχη για την ψήφο εμπιστοσύνης στη Βουλή ο διευθυντής του πολιτικού γραφείου του Βασιλιά, Κωνσταντίνος Χοϊδάς και ο υπουργός Άμυνας Σταύρο Κωστόπουλος τηλεφώνησαν στον Αμερικανό επιτετραμμένο Νόρμπερτ Ανσουτς. Του ζήτησαν να μεσολαβήσει να πειστεί ο αρχηγός του κόμματος των Προοδευτικών Σπύρος Μαρκεζίνης να ψηφίσει υπέρ της κυβέρνησης Τσιριμώκου.
Ο Μαρκεζίνης έχει εξαιρετικές σχέσεις με την Αμερικανική πρεσβείας. Η συνάντηση με τον διευθυντή του πολιτικού τμήματος της πρεσβείας Νταν Μπρούστερ γίνεται την ίδια μέρα. Τα αποτελέσματα όμως είναι πενιχρά.
Ο αρχηγός των Προοδευτικών ζητά κυβέρνηση με στελέχη της ΕΚ που διαφοροποιήθηκαν από τον Γεώργιο Παπανδρέου, αλλά και της ΕΡΕ και του κόμματος του, των Προοδευτικών. Η άρνησή του να στηρίξει τον Τσιριμώκο δυσαρεστούν ιδιαίτερα τους Αμερικανούς.
Τρίτη 24 Αυγούστου 1965 – Ημερολόγιο αποστασίας
Ο Ηλίας Τσιριμώκος εμφανίστηκε στη Βουλή για να ζητήσει ψήφο εμπιστοσύνης. Όμως όσες ασκήσεις μαθηματικών κι αν έγιναν ο αριθμός 151 είναι δύσκολο να συγκεντρωθεί. Κι όχι μόνο αυτό, αλλά κινδυνεύει να συγκεντρώσει λιγότερες ψήφους κι από αυτές του Γεωργίου Νόβα αφού:
- Ο Αχιλλέας Καραμανλής δεν δέχεται να δώσει ψήφο εμπιστοσύνης στη κυβέρνηση εξ αιτίας της κριτικής που είχε ασκήσει στο παρελθόν ο πρωθυπουργός σε βάρος του Κωνσταντίνου Καραμανλή.
- Διαχασμένοι παρουσιάζονται και οι Προοδευτικοί. Άλλοι θέλουν να στηρίξουν τη νέα κυβέρνηση κι άλλοι θέλουν να την καταψηφίσουν.
Όσο για τη Βουλή παρουσίαζε εικόνα πολιορκούμενου κτιρίου, όπως και στη προηγούμενη ψηφοφορία της κυβερνήσεως Νόβα. Με μια διαφορά. Τότε οπαδοί της ΕΚ είχαν περικυκλώσει το κτίριο, ενώ τώρα στη θέση τους βρίσκονται μονάδες της αστυνομίας, αλλά και του στρατού.
Κυριακή 22 Αυγούστου 1965-Ημερολόγιο αποστασίας
Ο Γεώργιος Παπανδρέου γνωρίζει την αποθέωση στη περιοδεία που άρχισε στη Θεσσαλία. Απ’ όπου περνά πλήθος κόσμου τον περιμένει για να τον χειροκροτήσει.
Στις εκδηλώσεις δεν μετέχουν μόνο οπαδοί της ΕΚ, αλλά και της Αριστεράς. Η δημοτικότητα του πρώην πρωθυπουργού και η ανοιχτή πλέον συμμετοχή των οπαδών της Αριστεράς στις συγκεντρώσεις της ΕΚ ανησυχούν την αμερικανική πρεσβεία που αρχίζει να επεξεργάζεται σενάρια εκτροπής. Άλλωστε πριν λίγες μέρες σε έκθεσή της προς την Ουάσιγκτον ανέφερε ότι «για πρώτη φορά από τον ανταρτοπόλεμο, οι κομμουνιστές δεν είναι πια απομονωμένοι, αλλά έχουν καταφέρει να συνεργαστούν στη βάση με τις πολύ μεγαλύτερες κεντρώες μάζες.»
Ο Καραμανλής
Ένας ακόμα μεγάλος της πολιτικής ζωής που ήρθε σε ρήξη κι αυτός με τα Ανάκτορα, ο Κωνσταντίνος Καραμανλής βρίσκεται αυτοεξόριστος στο Παρίσι. Στο διάστημα των δραματικών γεγονότων της αποστασίας δεν έχει κάνει καμία δήλωση. Δύο επιστολές όμως που στέλνει σε στενούς του φίλους, τον Παναγιώτη Πιπινέλη (επί χούντας θα γίνει υπουργός Εξωτερικών) και Κωνσταντίνο Τσάτσο (θα διωχθεί από τη χούντα) εκδηλώνει μερικές από τις σκέψεις του.
Γράφει μεταξύ άλλων στον Πιπινέλη που έχει στενές σχέσεις με τα Ανάκτορα:
«Δεν γνωρίζω εάν η βασιλική πρωτοβουλία εξεδηλώθη επικαίρως. Τούτο είναι ζήτημα πραγματικών δεδομένων, τα οποία δεν έχω υπ’ όψιν μου. Βεβαίως ο Βασιλεύς ορθώς και επικαίρως ενήργησεν, εάν διεπίστωσε ότι εξετίθετο εις κίνδυνον η ασφάλεια της χώρας δια της διαβρώσεως του στρατεύματος. Φοβούμαι όμως ότι εκείνοι οι οποίοι επρόκειτο να αξιοποιήσουν πολιτικώς την ενέργειαν του βασιλέως διέπραξαν ασυγχώρητα σφάλματα Κι προ και ιδίως μετά την εκδήλωσιν της βασιλικής πρωτοβουλίας.. Τα αποτελέσματα της αδεξιότητός των είναι ήδη το παρόν αδιέξοδον. Ο Παπανδρέου όχι μόνον διέφυγε και πάλιν, όπως εις την περίπτωσιν της αντικαταστάσεως της ιδικής σου κυβερνήσεως, προ διετίας, την εξουθένωσιν, αλλά κατέστη ισχυρότερος και ικανός να απειλή το μέλλον του έθνους… Νομίζω ότι και η εκλογή του Τσιριμώκου υπήρξεν ατυχής, τόσον από απόψεως ηθικής και ιδεολογικής συνεπείας όσον και από απόψεως πρακτικού αποτελέσματος. Διότι φοβούμαι ότι το Στέμμα και το κόμμα θα υποστούν τα ζημίας εκ πρώτου λόγου, χωρίς να έχουν την λύσιν του πολιτικού θέματος… Δεν νομίζω δε ότι εις την περίπτωσιν του κ.Τσιριμώκου δύναται να έχη εφαρμογήν η θεωρία του Μπίσμαρκ κατά την οποίαν τα συντηρητικά μέτρα – αντικομμουνιστικά εν προκειμένω – τα παίρνουν ευκολώτερα αι προοδευτικαία κυβερνήσεις και αντιστρόφως. Διότι ο άμοιρος Τσιριμώκος και κύρους και βάσεως οιασδήποτε στερείται.»
Στην επιστολή του προς τον Κωνσταντίνο Τσάτσο ο Κ.Καραμανλής εκφράζει την ανησυχία του για τις συνέπειες της κρίσης:
«Λυπούμαι ότι την σημερινή πολιτική αναρχία θα την πληρώση ο τόπος με πρώτο ίσως θύμα το πολίτευμα της χώρας.
Γιατί είναι τόσο απίθανα αυτά που γίνονται τα τελευταία χρόνια στον τόπο μας που θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε κατάρρευση και την υγιέστερη δημοκρατία του κόσμου.»
Περιττό να σημειώσουμε ότι οι παραινέσεις προς τον φιλοβασιλικό Πιπινέλη δεν έπιασαν, ενώ οι διαπιστώσεις προς τον Τσάτσο επαληθεύτηκαν μέχρι κεραίας.
Οι φόβοι του Τσιριμώκου
Ο πρωθυπουργός Ηλίας Τσιριμώκος άρχισε τις επαφές με τους αρχηγούς της Αστυνομίας και της Χωροφυλακής για την διατήρηση της τάξεως σε όλη τη χώρα. Οι τελευταίες ταραχές τάραξαν όχι μόνο τη κυβέρνηση, αλλά και τους συμμάχους της χώρας που έβλεπαν κομμουνιστικό δάκτυλο πίσω από αυτές.
Διαβάσαμε πριν γράψουμε:
Ιστορικό Λεύκωμα 1965, έκδοση «Καθημερινή»
Εφημερίδες της εποχής: «Αθηναϊκή», «Απογευματινή», “Ελευθερία” και “Μακεδονία“
Παρασκευή 20 Αυγούστου 1965-Ημερολόγιο αποστασίας
Το μεσημέρι ορκίστηκε η κυβέρνηση του νέου πρωθυπουργού Ηλία Τσιριμώκου με πολλά κενά σε υπουργεία για να δελεαστούν οι πιθανοί νέοι αποστάτες από την ΕΚ, αλλά το βράδυ τα επεισόδια στο κέντρο της Αθήνας επισκίασαν οτιδήποτε άλλο.
Τι έγινε; Ομάδες των «Λαμπράκηδων», αλλά και της Ενώσεως Κέντρου ξεχύθηκαν στους δρόμους για να διαμαρτυρηθούν για τις μεθοδεύσεις που ακολουθούσε το παλάτι στο σχηματισμό της νέας κυβέρνησης.
Οι διαδηλωτές σε πολλά σημεία αιφνιδίασαν τους αστυνομικούς και σχεδόν όλο το κέντρο της Αθήνας πέρασε στην κατοχή τους. Σημειώθηκαν εμπρησμοί δύο οχημάτων της Πυροσβεστικής, τριών ΙΧ, ενώ αργά το βράδυ κι ενώ ο νέος πρωθυπουργός συζητούσε ακόμα και τη περίπτωση της επέμβασης του στρατού η κατάσταση ηρέμησε.
Τι έμεινε πίσω;
• 150 τραυματίες
• 226 συλληφθέντες
Ανάμεσα στους τελευταίους και μέλη της Ομοσπονδίας Εργαζομένων στον Τύπο. Ο πρόεδρος Ν.Κατζάς και ο αντιπρόεδρος Απόστολος Μαγγανάρης.
Την ίδια μέρα ο Γεώργιος Παπανδρέου ανακοίνωσε ότι ξεκινά την λεγόμενη «πορεία προς τον λαό», περιοδεία στην ελληνική περιφέρεια. Πρώτος σταθμός η Θεσσαλία.
Τετάρτη 18 Αυγούστου 1965-Ημερολόγιο αποστασίας
Δύο ώρες τα έλεγαν με τον Κωνσταντίνο οι Στέφανος Στεφανόπουλος και Ηλίας Τσιριμώκος στα Ανάκτορα. Τελικά αποφασίστηκε τη κυβέρνηση να τη σχηματίσει ο Ηλίας Τσιριμώκος, ο βετεράνος βουλευτής με το αριστερό παρελθόν. Στο νεαρό βασιλιά δόθηκαν διαβεβαιώσεις ότι τους δύο πολιτικούς θα ακολουθήσουν και 22 βουλευτές της ΕΚ γεγονός που θα έδινε αυτοδυναμία στη νέα κυβέρνηση.
Οι εφημερίδες της ΕΚ θυμήθηκαν το παρελθόν του νέου πρωθυπουργού που μέχρι πριν μερικές μέρες ήταν ανεπιθύμητος για το Παλάτι και οι εφημερίδες της ΕΡΕ δεν μπορούν να κρύψουν την αρχική τους αμηχανία.
Στις 8 το βράδυ ο αρχηγός της ΕΡΕ Παναγιώτης Κανελλόπουλος ανεβαίνει στο Καστρί, στο σπίτι του Γεωργίου Παπανδρέου. Η επίσκεψη κρατά 45 λεπτά και αφορά τις τελευταίες εξελίξεις. Είναι φανερό ότι οι δύο ηγέτες προσπαθούν να βρουν μία λύση στο πολιτικό αδιέξοδο στο οποίο έχει περιέλθει. Και οι δύο θέλουν να αφήσουν έξω από το παιχνίδι τα δύο αγκάθια που υπάρχουν. Το Παλάτι και τους Αποστάτες οι οποίοι με 36 βουλευτές έχουν γίνει ήδη το τρίτο κόμμα στη Βουλή. Και οι δύο όμως παίζουν ρυθμιστικό ρόλο στα πράγματα.
Τη δεδομένη στιγμή η συνάντηση των δύο δεν φέρνει αποτέλεσμα. Αργότερα όμως, λίγο πριν την ώρα μηδέν θα ομονοήσουν. Θα είναι όμως αργά. Το σενάριο δικτατορία θα έχει ήδη μπει σε εφαρμογή.
Τρίτη 31 Αυγούστου 1965-Ημερολόγιο αποστασίας
Το μακρύ… καυτό καλοκαίρι του 1965 κλείνει με μια θεαματική κίνηση του βασιλιά Κωνσταντίνου. Καλεί στα Ανάκτορα το Συμβούλιο Στέμματος. Μαζεύει δηλαδή τους πολιτικούς που έχουν γίνει πρωθυπουργοί ή είναι αρχηγοί κομμάτων για να βρεθεί λύση στο πρόβλημα που αυτός δημιούργησε όταν εξώθησε τον εκλεγμένο πρωθυπουργό Γεώργιο Παπανδρέου σε παραίτηση.
Ο Κωνσταντίνος παρασκηνιακά πιέζει κι άλλους βουλευτές της ΕΚ να εγκαταλείψουν τον Παπανδρέου για να βρεθεί επιτέλους μια κυβέρνηση αποστατών που θα μπορέσει να πάρει ψήφο εμπιστοσύνης για να υπάρξει κυβέρνηση από το χώρο της ΕΚ και να τηρηθούν τα προσχήματα. Ακόμη δεν θέλει εκλογές. Κι αυτό επειδή ξέρει ότι ο λαός όχι μόνο θα ξαναδώσει τη πλειοψηφία στον Παπανδρέου, αλλά και θα τιμωρήσει τους αποστάτες.
Στο προσκήνιο φυσικά τα πράγματα είναι διαφορετικά. Μόνο που στο Συμβούλιο Στέμματος λίγο έλειψε να έρθουν τα πάνω κάτω. Η κατάσταση να ξεφύγει από τον έλεγχο.
Ο αρχηγός της ΕΡΕ Παναγιώτης Κανελλόπουλος δέχτηκε, αρχικά, τη πρόταση του Γεωργίου Παπανδρέου να ηγηθεί κυβέρνησης που θα οδηγούσε τη χώρα σε εκλογές. Ο Κωνσταντίνος τα έχασε. Ο Κανελλόπουλος από την πλευρά του δεν έκανε τίποτε άλλο από αυτό που ήθελε ο ίδιος, αλλά κι οι περισσότεροι βουλευτές του κόμματός του. Οι τελευταίες εξελίξεις τους είχαν μετατρέψει σε θεατές και άβουλα όντα που ήσαν υποχρεωμένα να ακολουθούν τις επιθυμίες του Κωνσταντίνου ο οποίος τους υποχρέωνε να ψηφίζουν τους μέχρι χθες κομματικούς τους αντιπάλους χωρίς κανένα όφελος. Αντίθετα οι αντίπαλοί τους γινόντουσαν μέλη της κυβερνήσεως, έπαιρναν υπουργεία κι αρκετά χρήματα υπογείως, όπως έλεγαν οι… κακές γλώσσες.
Ο Κωνσταντίνος και οι σύμβουλοί του προσπάθησαν να μεταπείσουν τον Κανελλόπουλο ο οποίος αφού δεν μπορούσε να κάνει διαφορετικά έβαλε τέτοιους όρους στον Παπανδρέου (διάλυση της Νεολαίας Λαμπράκη, περιορισμός της συνεργασίας με την Αριστερά κ.ά) που ήταν δεδομένο να μην προχωρήσει η συνεργασία.
Το Παλάτι πλέον μπορούσε να βάλει σε εφαρμογή το επόμενο σχέδιό του που ήταν μια κυβέρνηση του Στέφανου Στεφανόπουλου. Στην αντίθετη περίπτωση η τελευταία λύση για την αποτροπή της πρωθυπουργοποίησης Παπανδρέου θα ήταν η δικτατορία.
Σάββατο 28 Αυγούστου 1965-Ημερολόγιο αποστασίας
Η κυβέρνηση Τσιριμώκου δεν καταφέρνει να πάρει ψήφο εμπιστοσύνης στη Βουλή. Με 159 κατά και 135 υπέρ καταψηφίζεται, ενώ πέντε από τους βουλευτές των Προοδευτικών και ο Αχιλλέας Καραμανλής της ΕΡΕ απείχαν της ψηφοφορίας.
Εναντίον της κυβέρνησης ψήφισαν:
• 134 της ΕΚ
• 22 της ΕΔΑ
• 3 των Προοδευτικών
Υπέρ ψήφισαν
• 98 της ΕΡΕ
• 37 αποστάτες
Πέρα όμως από τη μάχη των αριθμών η δύναμη της ΕΚ μειώνεται διαρκώς. Τον Ηλία Τσιριμώκο ακολούθησαν 11 ακόμη βουλευτές αυξάνοντας από 26 σε 37 τους αποστάτες καθιστώντας τους 3η κοινοβουλευτική δύναμη.
Ο Αχιλλέας Καραμανλής δεν έδωσε ψήφο εμπιστοσύνης στη κυβέρνηση επειδή ο Ηλίας Τσιριμώκος είχε πρωτοστατήσει σε πόλεμο λάσπης κατά του αδελφού του Κωνσταντίνου Καραμανλή με αφορμή συμφωνίες της ΔΕΗ όταν η ΕΡΕ ήταν στην εξουσία.
Μετά τις εξελίξεις αυτές ο Κωνσταντίνος συγκαλεί το Συμβούλιο Στέμματος στο οποίο μετέχουν πρώην πρωθυπουργοί.
Πέμπτη 26 Αυγούστου 1965-Ημερολόγιο αποστασίας
Ενώ η κυβέρνηση Τσιριμώκου συνεχίζει τη μάχη για την ψήφο εμπιστοσύνης στη Βουλή ο διευθυντής του πολιτικού γραφείου του Βασιλιά, Κωνσταντίνος Χοϊδάς και ο υπουργός Άμυνας Σταύρο Κωστόπουλος τηλεφώνησαν στον Αμερικανό επιτετραμμένο Νόρμπερτ Ανσουτς. Του ζήτησαν να μεσολαβήσει να πειστεί ο αρχηγός του κόμματος των Προοδευτικών Σπύρος Μαρκεζίνης να ψηφίσει υπέρ της κυβέρνησης Τσιριμώκου.
Ο Μαρκεζίνης έχει εξαιρετικές σχέσεις με την Αμερικανική πρεσβείας. Η συνάντηση με τον διευθυντή του πολιτικού τμήματος της πρεσβείας Νταν Μπρούστερ γίνεται την ίδια μέρα. Τα αποτελέσματα όμως είναι πενιχρά.
Ο αρχηγός των Προοδευτικών ζητά κυβέρνηση με στελέχη της ΕΚ που διαφοροποιήθηκαν από τον Γεώργιο Παπανδρέου, αλλά και της ΕΡΕ και του κόμματος του, των Προοδευτικών. Η άρνησή του να στηρίξει τον Τσιριμώκο δυσαρεστούν ιδιαίτερα τους Αμερικανούς.
Τρίτη 24 Αυγούστου 1965 – Ημερολόγιο αποστασίας
Ο Ηλίας Τσιριμώκος εμφανίστηκε στη Βουλή για να ζητήσει ψήφο εμπιστοσύνης. Όμως όσες ασκήσεις μαθηματικών κι αν έγιναν ο αριθμός 151 είναι δύσκολο να συγκεντρωθεί. Κι όχι μόνο αυτό, αλλά κινδυνεύει να συγκεντρώσει λιγότερες ψήφους κι από αυτές του Γεωργίου Νόβα αφού:
- Ο Αχιλλέας Καραμανλής δεν δέχεται να δώσει ψήφο εμπιστοσύνης στη κυβέρνηση εξ αιτίας της κριτικής που είχε ασκήσει στο παρελθόν ο πρωθυπουργός σε βάρος του Κωνσταντίνου Καραμανλή.
- Διαχασμένοι παρουσιάζονται και οι Προοδευτικοί. Άλλοι θέλουν να στηρίξουν τη νέα κυβέρνηση κι άλλοι θέλουν να την καταψηφίσουν.
Όσο για τη Βουλή παρουσίαζε εικόνα πολιορκούμενου κτιρίου, όπως και στη προηγούμενη ψηφοφορία της κυβερνήσεως Νόβα. Με μια διαφορά. Τότε οπαδοί της ΕΚ είχαν περικυκλώσει το κτίριο, ενώ τώρα στη θέση τους βρίσκονται μονάδες της αστυνομίας, αλλά και του στρατού.
Κυριακή 22 Αυγούστου 1965-Ημερολόγιο αποστασίας
Ο Γεώργιος Παπανδρέου γνωρίζει την αποθέωση στη περιοδεία που άρχισε στη Θεσσαλία. Απ’ όπου περνά πλήθος κόσμου τον περιμένει για να τον χειροκροτήσει.
Στις εκδηλώσεις δεν μετέχουν μόνο οπαδοί της ΕΚ, αλλά και της Αριστεράς. Η δημοτικότητα του πρώην πρωθυπουργού και η ανοιχτή πλέον συμμετοχή των οπαδών της Αριστεράς στις συγκεντρώσεις της ΕΚ ανησυχούν την αμερικανική πρεσβεία που αρχίζει να επεξεργάζεται σενάρια εκτροπής. Άλλωστε πριν λίγες μέρες σε έκθεσή της προς την Ουάσιγκτον ανέφερε ότι «για πρώτη φορά από τον ανταρτοπόλεμο, οι κομμουνιστές δεν είναι πια απομονωμένοι, αλλά έχουν καταφέρει να συνεργαστούν στη βάση με τις πολύ μεγαλύτερες κεντρώες μάζες.»
Ο Καραμανλής
Ένας ακόμα μεγάλος της πολιτικής ζωής που ήρθε σε ρήξη κι αυτός με τα Ανάκτορα, ο Κωνσταντίνος Καραμανλής βρίσκεται αυτοεξόριστος στο Παρίσι. Στο διάστημα των δραματικών γεγονότων της αποστασίας δεν έχει κάνει καμία δήλωση. Δύο επιστολές όμως που στέλνει σε στενούς του φίλους, τον Παναγιώτη Πιπινέλη (επί χούντας θα γίνει υπουργός Εξωτερικών) και Κωνσταντίνο Τσάτσο (θα διωχθεί από τη χούντα) εκδηλώνει μερικές από τις σκέψεις του.
Γράφει μεταξύ άλλων στον Πιπινέλη που έχει στενές σχέσεις με τα Ανάκτορα:
«Δεν γνωρίζω εάν η βασιλική πρωτοβουλία εξεδηλώθη επικαίρως. Τούτο είναι ζήτημα πραγματικών δεδομένων, τα οποία δεν έχω υπ’ όψιν μου. Βεβαίως ο Βασιλεύς ορθώς και επικαίρως ενήργησεν, εάν διεπίστωσε ότι εξετίθετο εις κίνδυνον η ασφάλεια της χώρας δια της διαβρώσεως του στρατεύματος. Φοβούμαι όμως ότι εκείνοι οι οποίοι επρόκειτο να αξιοποιήσουν πολιτικώς την ενέργειαν του βασιλέως διέπραξαν ασυγχώρητα σφάλματα Κι προ και ιδίως μετά την εκδήλωσιν της βασιλικής πρωτοβουλίας.. Τα αποτελέσματα της αδεξιότητός των είναι ήδη το παρόν αδιέξοδον. Ο Παπανδρέου όχι μόνον διέφυγε και πάλιν, όπως εις την περίπτωσιν της αντικαταστάσεως της ιδικής σου κυβερνήσεως, προ διετίας, την εξουθένωσιν, αλλά κατέστη ισχυρότερος και ικανός να απειλή το μέλλον του έθνους… Νομίζω ότι και η εκλογή του Τσιριμώκου υπήρξεν ατυχής, τόσον από απόψεως ηθικής και ιδεολογικής συνεπείας όσον και από απόψεως πρακτικού αποτελέσματος. Διότι φοβούμαι ότι το Στέμμα και το κόμμα θα υποστούν τα ζημίας εκ πρώτου λόγου, χωρίς να έχουν την λύσιν του πολιτικού θέματος… Δεν νομίζω δε ότι εις την περίπτωσιν του κ.Τσιριμώκου δύναται να έχη εφαρμογήν η θεωρία του Μπίσμαρκ κατά την οποίαν τα συντηρητικά μέτρα – αντικομμουνιστικά εν προκειμένω – τα παίρνουν ευκολώτερα αι προοδευτικαία κυβερνήσεις και αντιστρόφως. Διότι ο άμοιρος Τσιριμώκος και κύρους και βάσεως οιασδήποτε στερείται.»
Στην επιστολή του προς τον Κωνσταντίνο Τσάτσο ο Κ.Καραμανλής εκφράζει την ανησυχία του για τις συνέπειες της κρίσης:
«Λυπούμαι ότι την σημερινή πολιτική αναρχία θα την πληρώση ο τόπος με πρώτο ίσως θύμα το πολίτευμα της χώρας.
Γιατί είναι τόσο απίθανα αυτά που γίνονται τα τελευταία χρόνια στον τόπο μας που θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε κατάρρευση και την υγιέστερη δημοκρατία του κόσμου.»
Περιττό να σημειώσουμε ότι οι παραινέσεις προς τον φιλοβασιλικό Πιπινέλη δεν έπιασαν, ενώ οι διαπιστώσεις προς τον Τσάτσο επαληθεύτηκαν μέχρι κεραίας.
Οι φόβοι του Τσιριμώκου
Ο πρωθυπουργός Ηλίας Τσιριμώκος άρχισε τις επαφές με τους αρχηγούς της Αστυνομίας και της Χωροφυλακής για την διατήρηση της τάξεως σε όλη τη χώρα. Οι τελευταίες ταραχές τάραξαν όχι μόνο τη κυβέρνηση, αλλά και τους συμμάχους της χώρας που έβλεπαν κομμουνιστικό δάκτυλο πίσω από αυτές.
Διαβάσαμε πριν γράψουμε:
Ιστορικό Λεύκωμα 1965, έκδοση «Καθημερινή»
Εφημερίδες της εποχής: «Αθηναϊκή», «Απογευματινή», “Ελευθερία” και “Μακεδονία“
Παρασκευή 20 Αυγούστου 1965-Ημερολόγιο αποστασίας
Το μεσημέρι ορκίστηκε η κυβέρνηση του νέου πρωθυπουργού Ηλία Τσιριμώκου με πολλά κενά σε υπουργεία για να δελεαστούν οι πιθανοί νέοι αποστάτες από την ΕΚ, αλλά το βράδυ τα επεισόδια στο κέντρο της Αθήνας επισκίασαν οτιδήποτε άλλο.
Τι έγινε; Ομάδες των «Λαμπράκηδων», αλλά και της Ενώσεως Κέντρου ξεχύθηκαν στους δρόμους για να διαμαρτυρηθούν για τις μεθοδεύσεις που ακολουθούσε το παλάτι στο σχηματισμό της νέας κυβέρνησης.
Οι διαδηλωτές σε πολλά σημεία αιφνιδίασαν τους αστυνομικούς και σχεδόν όλο το κέντρο της Αθήνας πέρασε στην κατοχή τους. Σημειώθηκαν εμπρησμοί δύο οχημάτων της Πυροσβεστικής, τριών ΙΧ, ενώ αργά το βράδυ κι ενώ ο νέος πρωθυπουργός συζητούσε ακόμα και τη περίπτωση της επέμβασης του στρατού η κατάσταση ηρέμησε.
Τι έμεινε πίσω;
• 150 τραυματίες
• 226 συλληφθέντες
Ανάμεσα στους τελευταίους και μέλη της Ομοσπονδίας Εργαζομένων στον Τύπο. Ο πρόεδρος Ν.Κατζάς και ο αντιπρόεδρος Απόστολος Μαγγανάρης.
Την ίδια μέρα ο Γεώργιος Παπανδρέου ανακοίνωσε ότι ξεκινά την λεγόμενη «πορεία προς τον λαό», περιοδεία στην ελληνική περιφέρεια. Πρώτος σταθμός η Θεσσαλία.
Τετάρτη 18 Αυγούστου 1965-Ημερολόγιο αποστασίας
Δύο ώρες τα έλεγαν με τον Κωνσταντίνο οι Στέφανος Στεφανόπουλος και Ηλίας Τσιριμώκος στα Ανάκτορα. Τελικά αποφασίστηκε τη κυβέρνηση να τη σχηματίσει ο Ηλίας Τσιριμώκος, ο βετεράνος βουλευτής με το αριστερό παρελθόν. Στο νεαρό βασιλιά δόθηκαν διαβεβαιώσεις ότι τους δύο πολιτικούς θα ακολουθήσουν και 22 βουλευτές της ΕΚ γεγονός που θα έδινε αυτοδυναμία στη νέα κυβέρνηση.
Οι εφημερίδες της ΕΚ θυμήθηκαν το παρελθόν του νέου πρωθυπουργού που μέχρι πριν μερικές μέρες ήταν ανεπιθύμητος για το Παλάτι και οι εφημερίδες της ΕΡΕ δεν μπορούν να κρύψουν την αρχική τους αμηχανία.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου