Με μοχλό τον Αλέξανδρο Παπαναστασίου, στα 1924, η Ελλάδα ανακηρύχθηκε δημοκρατία. Από αντιβασιλιάς, ο Παύλος Κουντουριώτης μετονομάστηκε σε προσωρινό πρόεδρο και παρακλήθηκε να μείνει στο πόστο αυτό, ώσπου να γίνουν οι εκλογές για την ανάδειξη τακτικού προέδρου. Ηταν άνοιξη του 1924. Τον Ιούνιο του 1925, οι εκλογές δεν είχαν γίνει ακόμα. Στις 26 του μήνα, ο Θεόδωρος Πάγκαλος ανέτρεψε την κυβέρνηση Μιχαλακοπούλου και εγκατέστησε δικτατορία, αλλά ο Παύλος Κουντουριώτης εξακολουθούσε να ασκεί τα προεδρικά του καθήκοντα.
Η εθνοσυνέλευση δεν είχε λόγο να μη συνεδριάζει (το νέο σύνταγμα ψηφίστηκε στις 10 Σεπτεμβρίου 1925). Η Βουλή συνέχιζε να λειτουργεί. Ομως, στις 4 Ιανουαρίου 1926, ο Θεόδωρος Πάγκαλος βαρέθηκε να κυβερνά «κοινοβουλευτικά», διέλυσε τη Βουλή και κήρυξε δικτατορία κανονική. Διαμαρτυρόμενος, ο Παύλος Κουντουριώτης παραιτήθηκε από Πρόεδρος της Δημοκρατίας.
Ο Πάγκαλος προκήρυξε προεδρικές εκλογές για τις 4 Απριλίου 1926, βάζοντας υποψηφιότητα ο ίδιος. Χωρίς αντίπαλο εκλέχτηκε Πρόεδρος της Δημοκρατίας. Στις 7 Αυγούστου 1927 και ενώ βρισκόταν διακοπές στις Σπέτσες, ένα κίνημα οργανωμένο από τον υποστράτηγο Γεώργιο Κονδύλη τον γκρέμισε. Ο τελευταίος αποκατέστησε τον Κουντουριώτη στην Προεδρία της Δημοκρατίας, έθεσε το νέο σύνταγμα σε ισχύ, προκήρυξε εκλογές και παρέδωσε την εξουσία στον Αλέξανδρο Ζαϊμη, πρωθυπουργό οικουμενικής κυβέρνησης (Δεκέμβριος 1926).
Το «βαρύ πυροβολικό»
Η Ελληνική Δημοκρατία πελαγοδρομούσε, όταν, στα 1928, κάποιοι εντόπισαν τον Ελευθέριο Βενιζέλο να κάνει διακοπές στην Κρήτη και τον έπεισαν να επανέλθει στην πολιτική. Ηγέτης των Φιλελευθέρων, εξάλλου, ποτέ δεν είχε πάψει να είναι. Προκήρυξε εκλογές για τις 19 Αυγούστου με πλειοψηφικό και έβγαλε μιαν ασύλληπτη κοινοβουλευτική πλειοψηφία: 178 έδρες έναντι 72 όλων των άλλων (εννέα) κομμάτων (από αυτούς 19 ήταν του Λαϊκού Κόμματος, 20 της Δημοκρατικής Ενωσης και πέντε της Προοδευτικής Ενωσης, ενώ οι Ελευθερόφρονες του Ιωάννη Μεταξά έβγαλαν έναν).
Στα 1929, ο Κουντουριώτης εκλέχτηκε κανονικός Πρόεδρος της Δημοκρατίας. Ο Βενιζέλος κυβέρνησε απερίσπαστος έως το 1932, οπότε ξανάκανε εκλογές. Πήρε 98 έδρες σε σύνολο 250, ενώ το Λαϊκό Κόμμα του Παναγή Τσαλδάρη κέρδισε 95. Τα μικρά κόμματα έδωσαν την πρωθυπουργία στον Π. Τσαλδάρη, αλλά τον ανέτρεψαν δύο μήνες μετά, στις αρχές του 1933. Ο Βενιζέλος ξανάγινε πρωθυπουργός, προκήρυξε εκλογές για τις 5 Μαρτίου, τις έχασε, γλίτωσε από μια απόπειρα δολοφονίας, προσπέρασε ένα κίνημα του Πλαστήρα και είδε τον νικητή των εκλογών (με σχετική πλειοψηφία 118 εδρών στις 248) Π. Τσαλδάρη να γίνεται πρωθυπουργός.
Ολα αυτά όξυναν τα πνεύματα. Η εποχή του διχασμού ξαναγύριζε απειλητική: ο Τσαλδάρης κυβέρνησε έως το 1935, οπότε προκήρυξε εκλογές. Ο Βενιζέλος και οι φιλελεύθεροι κήρυξαν αποχή. Ο συνασπισμός του Λαϊκού με το μικρό ριζοσπαστικό κόμμα σάρωσαν παίρνοντας 287 από τις 300 έδρες, ενώ, την ίδια μέρα, στη Θεσσαλονίκη ξέσπασε φιλοβενιζελικό κίνημα που απέτυχε. Ο Κονδύλης, που κλήθηκε να αναλάβει προσωρινά την πρωθυπουργία, δήλωσε για τον Βενιζέλο:
«Επρεπε να ξέρει πως όλες οι μέρες του χρόνου προσφέρονται για να κάνεις κίνημα, εκτός από μία: τη νύχτα των εκλογών». Η μοναρχία παλινορθώθηκε, ενώ ο Βενιζέλος κατέφυγε στην Ιταλία και από κει στο Παρίσι, όπου πέθανε στις 18 Μαρτίου 1936. Στις 4 Αυγούστου, ο Ιωάννης Μεταξάς επέβαλε φασιστική δικτατορία. Θα χρειαζόταν να περάσουν δέκα χρόνια ώσπου να ξαναγίνουν εκλογές στην Ελλάδα.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου